Okuma yazma serüvenimiz sarmal bir şekilde her harfte aynı işlemleri tekrar ederek ilerleyecek. bu süreçte çocuğunuza ne kadar çok destek olursanız, çocuğunuzla ne kadar çok kaliteli vakit geçirirseniz, çocuğunuz o kadar dolu dolu ilerleyecek.
Okumak sadece harfleri yan yana getirip harf birleştirmek değildir. Okumak insanı, anlamak ve daha farklı düşünceye hayal kurmaya teşvik etmelidir.
Okumak ve yazmak çok farklı becerilerdir. Okuyan yazamayabilir, ya da çok güzel yazan okuyamayabilir. Ki bizim çoğu zaman gözlemlediğimiz şey yazısı güzel olsun diye uğraşan çocuklar daha geç okurlar. Uyduruk kaydırık yazanlar ise daha erken okurlar. Bizim amacımız ikisinin dengeli olması. Ayrıca yazmak demek bir yere bakarak oradaki harfleri kağıda yazmak değildir. Yazmada nihayi amacımız, çocuğun kendi düşündüklerini yazabilmesidir.
İlk 6-7 harf bittiğinde çocukların bir kısmında ne yaptığımız konusunda yavaş yavaş aydınlanma yaşanır. İlk 10 harf bittiğinde büyük çoğunluk sürece alışır.
Peki okuma nasıl gerçekleşecek.
Sizlere her hafta okuma kitabı dağıtacağım. İlk harflerin kitapçıklarında kelime az olduğu için çalışanlar tüm kitabı ezberleyecek ve ezberlemiş gibi okuyacak.
10. harften sonra bazıları ezberlemek zor geldiği için ilk harflere dikkat ederek kelimeyi düşünmeye başlayacak. harfler arttıkça kelimeler karmaşıklaşacak, aynı harfle başlayan kelimeler artacak, hatta artık aynı kelimeye ek gelmiş olacak. Bu durumda artık kelimelerin hepsini ezberleme şansı kalmayacak, çocuklar her duruma çözüm üretir, kendisine kolay geleni bulmakta beceriklidir. Kitapçık ısrarla okutulursa çocuk bir yerden sonra ezberlemek yerine harfleri birleştirmeyi tercih edecek. Bu aşamada bazı çocuklar ezberlemeye devam da edebilir. bu tamamen çocuğun zekası ve ezber yeteneği ile ilgilidir, ne kadar çok çalıştığı ile ilgilidir. Fakat bir yerden sonra mutlaka ezberlemek zor gelecek ve bocalayacaktır. İşte en tehlikeli dönem o dönemdir. Çocuk ezberleyemiyor ve bocalıyorsa en sabırlı olmanız gereken yerdesiniz demektir. Sabırla çocuğun okuduğu kelimeye bakmasını beklemelisiniz. Göz ve beyin bu işi halledecek. 5 harfli bir kelimeyi göz ve beyin bu aşamada rahatlıkla tanıyıp okuyabilir. Tabi ki 2 harfli bir kelimeyi tanıması daha kolaydır. 2-3-4-5 harfli ek almamış kelimeleri tanıyorsa, zamanla bu kelimelerin ek almışlarını da tanıyacak ve süreç bu şekilde ilerleyecektir.
Önce 2 sonra 3-4 daha sonra 5-6 en sonunda 7-8 harfli kelimeleri tek seferde okuyacaktır.
Bu aşamada çocuğu zorlarsak kesik kesik okumak dediğimiz heceleme görülebilir. bu kesinlikle çok tehlikeli bir durumdur. Kesik kesik okuyan çocuk kelimeyi anlayamaz. Kelimeyi anlamazsa çocuk cümleyi anlayamaz. Cümleyi anlayamayan çocuk cümleyi düşünemez ve her okuduğu cümlede düşünmeyi bırakır. Sadece okumak için okumaya başlar ve buna alışırsa, ileride sorulara cevap vermesi zorlaşır.
Yazmada gelişim ise, ilk kelimelerde cümle yaz denildiğinde çocuk Anne nane al. Anne nal al. gibi Anne ile başlayıp al ile biten cümleler üretir ve yazabilirler.
Fakat sonraki aşamalarda mutlaka farklı isimler ve farklı eylemler kullanmaları desteklenmelidir. Hikaye okumak anlatmak, her kelimeyi ilk kelimeden itibaren cümle içinde kullanarak ilerlemek hatta o kelime ile ilgili anısını dinlemek çocuğu en iyi geliştiren çalışmalardır.
Çocuk zamanla farklı yazmak istedikçe öğrenmediği kelimeleri harfleri bile yazılarında kullanmak isteyecektir. Bu aşamada çocuğu desteklemenin bir mahsuru yoktur. Fakat 10-15. harften sonra bu yapılabilir. Öncesinde yapılırsa çocuğu tembelliğe itebilir.
Önemli olan çocuğun düşünmesidir.
